Er zijn verhalen die al heel lang worden verteld. Ze komen uit een tijd die niemand meer meegemaakt heeft, maar die we ons nog vaag kunnen voorstellen als we deze vertellingen horen. Het zijn mythen, sprookjes, legendes en sagen. En deze heks is er dol op, en vertelt al deze geweldige verhalen dan ook graag weer opnieuw verder. Deze keer iets uit de Griekse mythologie, namelijk het verhaal van de godin Psyche.
Ik zeg dan wel godin, maar dat was ze eigenlijk eerst niet. En waarschijnlijk had ze ook geen idee dat ze ooit een godin zou gaan worden. Ik kan me wel voorstellen dat mensen haar misschien wel eens zo noemden. Psyche was namelijk een ontzettend mooi mensenmeisje. Maar geen man vroeg haar ten huwelijk, zelfs al keken er natuurlijk heel veel mannen naar haar. Dat had een reden. Zo verliefd worden dat je wilde trouwen was namelijk het werk van de liefdesgod, Eros, en die had andere plannen met Psyche. Ze was zo mooi dat hij zelf verliefd op haar geworden was, en haar helemaal voor zichzelf wilde houden.
Maar dat ging helaas niet zomaar. Eros was immers de liefdesgod, dus in het bijzonder een god, wat betekende dat mensen niet naar hem konden kijken zonder te sterven. Daarom zocht hij Psyche alleen midden in de nacht op. Hij fluisterde lieve woordjes, kuste haar en hield haar hand vast terwijl ze samen door de donkere wereld wandelden. En Psyche genoot van zijn aanwezigheid, want ze voelde op de één of andere manier aan dat ze deze vreemde gedaante, die haar alleen opzocht als het zo donker was dat ze niets kon zien, kon vertrouwen. Ze was verschrikkelijk verliefd op hem. Ze begon steeds meer uit te kijken naar de nacht, en kon bijna niet slapen omdat ze niet kon wachten tot hij haar weer zou wekken. En zo waren ze heel gelukkig.
Maar lang zou het niet duren. Psyche was immers, zoals gezegd, geen godin. Ze was een mensenmeisje, en mensenmeisjes zijn van nature nieuwsgierig. En dus begon ze zich na een tijd toch af te vragen hoe haar minnaar er eigenlijk uitzag. Ze had toch het recht om hem te zien als hij van haar hield? En trouwens, waarom kon hij haar eigenlijk alleen ’s nachts opzoeken? Had hij ergens anders een vrouw en kinderen voor wie hij hun relatie verborgen moest houden? Was hij een gevaarlijke gezochte crimineel die zich niet bij daglicht kon vertonen? Of was hij misschien wel zo afzichtelijk lelijk dat hij haar niet af wilde schrikken?
Maar lang zou het niet duren. Psyche was immers, zoals gezegd, geen godin. Ze was een mensenmeisje, en mensenmeisjes zijn van nature nieuwsgierig.
Ze begon voorzichtig over afspreken overdag toen ze hem ’s nachts weer zag, maar natuurlijk wilde Eros daar niets van weten. Zijn ontwijkende antwoorden op haar vragen maakten Psyche nog onzekerder dan ze al geweest was. En toen ze die ochtend wakker werd, bedacht ze een plannetje. Ze verborg een lantaarn onder de dekens van haar bed, en zodra Eros haar die nacht weer kwam halen, sloeg ze de dekens terug zodat het heldere licht de geheimen zou onthullen die haar minnaar voor haar had geprobeerd te verbergen. Eros schrok van het licht en Psyche zelf schrok misschien nog wel veel meer toen ze een voorzichtige glimp opving van deze mooie, jonge god. Eros maakte dat hij wegkwam, en hij was snel genoeg om te voorkomen dat Psyche hem goed genoeg zou kunnen zien om te sterven.
En Psyche probeerde hem achterna te gaan, zelfs al wist ze ergens wel dat ze Eros nooit zou kunnen inhalen. Ze rende tot de zon opkwam, en daarna rende ze verder tot ze te moe was om te blijven rennen. En tegen die tijd wist ze niet meer goed waar ze was. Ze dwaalde rond door een groot en donker bos totdat ze ook te moe was om nog rond te dwalen. En even dacht ze dat dit haar einde zou zijn. Maar dat was het niet.
De plek waar ze in elkaar zakte van vermoeidheid was namelijk vlakbij het paleis van de godin Afrodite, de moeder van Eros en de godin van liefde en seksualiteit. Die had natuurlijk alles gezien wat er tussen Psyche en Eros was gebeurd. Misschien dat je denkt dat ze daarom nu ingreep om Psyche te redden: dat ze haar een lekkere maaltijd en een warm bad wilde geven om haar daarna tot de goden te verheffen en te verenigen met haar zoon. Maar helaas zijn lastige schoonmoeders iets van alle tijden.
Ze rende tot de zon opkwam, en daarna rende ze verder tot ze te moe was om te blijven rennen. En tegen die tijd wist ze niet meer goed waar ze was.
Afrodite vond namelijk dat haar zoon wel beter kon krijgen dan dit, en de verleiding was groot om Psyche gewoon te laten sterven. Maar iets in haar zei dat ze dit meisje nog een kans moest geven, al was het maar omdat ze het hart van haar zoon zou breken als hij er ooit achter zou komen dat Psyche dood was. En dus sloot Afrodite haar op in haar goddelijke paleis, en hield ze het meisje als haar persoonlijke slavin. Ze gaf haar de meest onmogelijke opdrachten, alles om dit mensenmeisje tot het uiterste te drijven.
Ze liet haar kleden borduren van brandend draad. Ze liet haar vloeren schoonmaken die gemaakt waren van magisch steen waarop nieuw vuil verscheen elke keer dat ze dacht dat ze klaar was. Ze liet haar ramen zemen die met elke aanraking van haar spons nog ondoorzichtiger werden. En al die tijd kreeg Psyche nauwelijks te eten en liep ze rond in hetzelfde, afgedragen jurkje dat inmiddels vol scheuren en gaten zat en in al die tijd nooit gewassen werd. Haar haren vielen slap en klitterig langs haar hoofd en haar gezicht was altijd vies. Maar zelfs zo was Psyche nog beeldschoon.
En er was altijd iets anders aan Psyche geweest dat maakte dat de god van de liefde zelf voor haar gevallen was. Het was iets dat maakte dat ze nu zonder ook maar één keer te klagen deed wat Afrodite van haar vroeg, iets dat maakte dat zelfs een godin haar trots niet kon breken, iets dat maakte dat ze zelfs in deze situatie nog een waardigheid en elegantie wist te behouden waarvan alle andere slavinnen in het paleis behoorlijk onder de indruk waren. Zelfs Afrodite was onder de indruk, maar ze probeerde het niet te laten merken.
En Eros? Eros had geen moment rust gekend sinds hij Psyche uit het oog verloren was. Hij had haar over de hele wereld gezocht. En toen hij haar daar niet vond zocht hij haar in het dodenrijk, en toen hij haar daar ook niet vond probeerde hij tenslotte de godenwereld. Natuurlijk was zijn moeders paleis de laatste plek waar hij keek, want zijn moeder zou het toch wel gezegd hebben als ze Psyche had gezien, zo redeneerde hij. Je begrijpt dat Afrodite aardig in paniek raakte toen haar zoon op een dag toch voor de deur stond en wanhopig vroeg of hij misschien toch haar paleis ook even kon doorzoeken. Even schoot het door haar hoofd dat ze Psyche misschien snel kon verstoppen, ergens in één van haar kelders of iets in die richting.
Zelfs Afrodite was onder de indruk, maar ze probeerde het niet te laten merken.
Maar toen realiseerde ze zich dat ze voor haar zoon niets langdurig zou kunnen verbergen. Ze had niet verwacht dat hij zo lang zou blijven zoeken, dus misschien was zijn liefde voor dit meisje wel serieuzer dan ze had gedacht. En dat meisje zelf was ook anders geweest dan ze gedacht had. En dus vertelde ze de waarheid eerlijk aan haar zoon, die woedend was, maar ook heel blij om Psyche eindelijk weer gevonden te hebben. Om het goed te maken bood Afrodite aan haar tot de goden te verheffen, zodat ze elkaar voortaan ook overdag zouden kunnen zien, en zo gebeurde het. Psyche en Eros trouwden nog geen jaar later, en hun bruiloft werd door alle goden gevierd. En tot in de eeuwigheid zijn ze gelukkig samen.
Vanaf dat moment was Psyche geen mensenmeisje meer, maar een godin. Ze was de godin van de ziel, omdat ze zelf een ziel had die veel had doorstaan. Letterlijk betekent haar naam “vlinder” en dat was ook een gedaante die ze vaak aannam als ze de mensenwereld bezocht, op zoek naar verloren zielen zoals ze dat zelf ooit geweest was. En iedereen keek naar die vlinder en verbaasde zich over haar ongelooflijke schoonheid. En daarnaast was er nog iets anders moois, iets wat ze niet goed konden beschrijven. Dat is waarom ze het “ziel” hebben genoemd, of dus ook wel “Psyche”, naar deze heel speciale vlinder.